Elkaar helpen, dat doe je toch…?

Anja zucht, maar moet toch ook wel lachen. Typisch haar zoon om zoiets onhandigs te doen. Ze appt terug: “je weet het toch: altijd éérst je zakken legen voor je een broek in de was gooit – maar fijn dat je al zo snel een nieuw toestel hebt! Ik sla je nieuwe nummer op. Mooie profielfoto trouwens, van jou en de kleine <3”. Haar zoon reageert bijna direct: “ja, hij groeit als kool! Maar nu ik je toch spreek: kun je me even helpen? Het lukt niet m’n bank-app te koppelen aan dit nieuwe toestel en door al dat coronagedoe hebben ze bij de bank geen tijd om het probleem te fiksen. Maar de huur moet wel uiterlijk vandaag om 17u betaald zijn… kun jij het even voorschieten? Na het weekend krijg je het terug!”

Hulpvraagoplichting

Wat zou jij doen als je dit soort berichtjes kreeg van je zoon of dochter? Nieuw nummer, maar bekende profielfoto en degene die appt is duidelijk op de hoogte van jouw doen en laten. Veel mensen met uitwonende kinderen hoeven nauwelijks na te denken over hun antwoord op deze vraag: natuurlijk help je jouw kind even uit de brand! Daar ben je toch ouder voor? En de bereidheid om even te helpen lijkt alleen maar te zijn toegenomen sinds de intelligente lockdown. Crisis verbroedert.

Op zichzelf is dit een mooie ontwikkeling, maar helaas weten criminelen dit ook maar al te goed. Tel daarbij op dat we sinds het uitbreken van de coronacrisis veel minder fysiek contact hebben en veel meer gewend zijn geraakt aan digitale communicatie en het zal je niet verbazen dat heel wat vaders en moeders - net als Anja (in deze overigens fictieve casus) - vele honderden euro’s hebben overgemaakt aan oplichters. Zij zijn slachtoffer van hulpvraagoplichting.

Voorkomen dat je slachtoffer wordt

Hoe gaan dit soort criminelen te werk? Via social media zoals Facebook en Instagram komen ze vaak veel over jou en je omgeving te weten, waardoor het gesprek betrouwbaar overkomt. Ook de foto in het WhatsApp-profiel is vaak bekend - en ook die komt van social media. Gelukkig is het makkelijk om na te gaan of je te maken hebt met een crimineel of met je zoon, dochter of een andere geliefde. De belangrijkste tip: bel je bekende of geliefde via het oude, vertrouwde telefoonnummer dat je eerder altijd gebruikte als jullie contact hadden.

Zo kun je het verhaal verifiëren. Krijg je niet meteen gehoor op het oude nummer? Wacht dan rustig af en probeer het later nog eens. Laat degene die jou appt maar wachten. Hoe meer druk de apper ondertussen op je uitoefent om toch snel geld over te maken, hoe groter de kans dat je inderdaad met een oplichter te maken hebt.

Vermoed je (poging tot) oplichting?

En als het toch misgaat? Of als je wordt benaderd met een (financiële) hulpvraag en je vertrouwt het niet? Neem zo snel mogelijk contact op met je bank. De klantenservice verbind je door met de fraude-afdeling, die er alles aan zal doen je te helpen en de crimineel dwars te zitten. Doe ook altijd aangifte van oplichting bij de politie (dat kan gewoon online) en meld het, als het even kan, ook bij de Fraudehelpdesk. Deze laatste gebruikt de meldingen voor advies aan slachtoffers en om anderen te waarschuwen.

Hulpvraagoplichting in het kort

• Een familielid of andere bekende heeft plotseling een nieuw nummer.
  
• Deze persoon vraagt je om, vaak met spoed, geld over te maken.
  
• Het rekeningnummer dat hij of zij doorgeeft, ken je niet.
  
• Degene die appt zet je onder druk door over de negatieve gevolgen te vertellen wanneer het geld niet snel wordt overgemaakt. Bijvoorbeeld dat hij of zij dan zijn huis wordt uitgezet of een boete krijgt.